ධර්මසේන පතිරාජ
1943 මාර්තු 27 මහනුවරදී උපත ලැබූ ධර්මසේන පතිරාජ 2018-01-28 දින මෙලොවින් සමුගත්තේය. මහනුවර ධර්මරාජ විශ්ව විද්‍යාලයේ අධ්‍යාපනය ලැබූ පතිරාජ පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ 1967 දී සිංහල සහ බටහිර සම්භාව්‍ය සංස්කෘතිය ගෞරව උපාධියක් ලබා ගත්තේය. ඉන්පසු ඔහු නාට්‍ය හා රංග කලාව පිළිබඳ කථිකාචාර්යවරයකු ලෙස කටයුතු කල අතර පසුව ඔවුහු ආචාර්ය උපාධියක් ලබා ගත්තේය. මොනාශ් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් බෙංගාලි සිනමාවේ ඔහුගේ නිබන්ධනය බෙංගාලි ස්වාධීන චිත්‍රපට ගයතාර් රේ සහ සේන් 2001 යන චිත්‍රපටවල කලාපයේ සහ ජාතියේ අපෝහකය විය. සිනමා භාෂාව හැදෑරූ 1960 ගණන්වල දී ශ්‍රී ලාංකීය ජනප්‍රීය චිත්‍රපට සමාජයන් බිහි විය.
ධර්මසේන පතිරාජ මහතා කැලණිය විශ්ව විද්‍යාලයේ සහකාර කථිකාචාර්යවරයකු ලෙස සිය අධ්‍යයන කටයුතු ආරම්භ කළේය. පසුව ඔහු යාපනය විශ්වවිද්‍යාලය, රුහුණු විශ්වවිද්‍යාලය සහ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය ඇතුළු ශ්‍රී ලංකාවේ විශ්වවිද්විද්‍යාල කිහිපයක කථිකාචාර්යවරයකු ලෙස සේවය කළේය. ධර්මසේන පතිරාජ ශ්‍රී ලංකා මාධ්‍ය පුහුණු ආයතනයේ සභාපතිවරයා ලෙෂ කටයුතු කළේය.
ඔහු චිත්‍රපට ක්ෂේත්‍රවල වසර 50ක අත්දැකීමකින් යුක්ත අධ්‍යක්ෂවරයෙකි.ශ්‍රී ලංකාවේ සිනමාවේ දෙවන විප්ලවය ලෙස චමර්බ් පුරෝගාමියකු ලෙස පිළි පිළිගැනේ. ඔහු ශාස්ත්‍රයේ නාට්‍ය රචකයකු හා කවියකු ලෙස ප්‍රසිද්ධ වේ. ලංකාවේ චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂවරයකු ගීත රචකයකු ලෙස ද බොහෝ දෙනා පතිරාජව හදුනයි.
පතිරාජ විසින් විනාඩි 10 චිත්‍රපට්යක් වන සැටෝරු චිත්‍රපටය 1970 දී නිෂ්පාදනය කරන ලදි. ඔහුගේ සම්පූර්ණ දිග චිත්‍රපටය වූ “අහස් ගව්ව” සිව් වසරකට පසුව නාගරික පහතරට පංතිය සමඟ කටයුතු කිරීම, එම කාලවකවානුවේ බොහෝමයක් වාණිජ චිත්‍රපට පිළිබඳ අද්විතීය චිත්‍රපටයකි. විශිෂ්ටතම චිත්‍රපටය හා හොදම අධ්‍යක්ෂක සඳහා වූ කතෝලික ජාත්‍යන්තර ඩී සිනමා කතෝලික ප්‍රවීනතාව දිනාගැනීම සඳහා හොඳම ජේෂ්ඨතම ඡායාරූප ශිල්පි ,හොඳම අධ්‍යක්ෂවරයා හොඳම නළුවා විය.
1975 දී “එයා දැන් ලොකු ළමයෙක්” විසින් 9වන මොස්කව් ජාත්‍යන්තර සිනමා උළෙලට සහභාගී වූ අතර 1976 දී කාන්තා කාර්යය සාධනය සඳහා වූ විශේෂ ඩිප්ලෝමාව සහ සෝවියට් සංගමයේ සාම මණ්ඩලයේ විශේෂ සම්මානය 18වන වැනිසියේ සිනමා උළෙලේ තිරගත විය .
1968 දී “බඹරු ඇවිත්” රාජකීය කෘතියෙන් පුළුල් ලෙස සැලකේ. එම වසරේ එය දහවන මොස්කව් ජාත්‍යන්තර සිනමා උළෙලේදී ශ්‍රී ලංකාව නියෝජනය කළ අතර වැනිසියේ හා කදි ්බටැකැි සිනමා උළෙලවල් තිරගත විය. ලංකාවේ ප්‍රරථම ජනාධිපති සිනමා සම්මාන උළෙලේදී සහ ඕ.සී.අයි.සී සම්මාන උළෙලේ දී හොඳම අධ්‍යක්ෂණය හා හොඳම චිත්‍රපට සම්මාන පිරිනමන ලදී.
“අහස් ගව්වෙන්” ඇරඹී “මතුයම් දවස” දක්වා වු වෘතාන්ත චිත්‍රපට ගණනාවක අධ්‍යක්ෂවරයා වන ධර්මසේන පතිරාජ කලාවට අවතීර්ණ වන්නේ විකාරරූපී නාට්‍ය රචකයකු ලෙසිනි. ධම්ම ජාගොඩ නිෂ්පාදනය කළ“කොරා සහ අන්ධයා” නාට්‍ය පතිරාජගේ රචකයකු ලෙසිනි. එසේම විකාර රූපී නාට්‍ය කලාවේ පුරෝගාමියකු වූ ඉච්ජින් අයනෙස්කෝගේ “ද චෙයාර්” නාට්‍ය කෘතිය “පුටු” නමින් අනුවර්තනය කොට නිෂ්පාදනය කළේද පතිරාජ ය. මෙලෙස විකාර රූපී නාට්‍ය සම්ප්‍රදායයෙන් ලත් ආභාෂය ආකෘතිමය වශයෙන් ධර්මසේන පතිරාජගේ චිත්‍රපටවල දක්නට හැකිය .
පතිරාජගේ චිත්‍රපට ලේඛනය
■ සතුරෝ (කෙටි චිත්‍රපටයකි)
■ අහස් ගව්ව (වෘතාන්ත චිත්‍රපටිය)
■ අදුරෙන් එළියට (වාර්තා චිත්‍රපටයකි)
■ වෙරළ(වාර්තා චිත්‍රපටයකි)
■ එයාදැන් ලොකු ළමයෙක් (වෘතාන්ත චිත්‍රපටය)
■ බඹරු ඇවිත් (වෘතාන්ත චිත්‍රපටය)
■ පොන්මනී(වෘතාන්ත චිත්‍රපටයකි)
■ පාර දිගේ (වෘතාන්ත චිත්‍රපටයකි)
■ සොල්දාදු උන්නැහැ (වෘතාන්ත චිත්‍රපටය)
■ සිර කදුවුර(තිරගත වූ චිත්‍රපටයකි)
■ ෂෙල්ටන් සහ කාන්ති (වෘතාන්ත චිත්‍රපටය)
■ වාසුළි (වෘතාන්ත චිත්‍රපටයකි)
පතිරාජ අතිනත් අධ්‍යක්ෂණය වූ ඉහත සඳහන් චිත්‍රපට අතරින්“සතුරෝ” කෙටි චිත්‍රපටය, නාගරික සමාජ පසුබබිමක වෙසෙන විරැකියාවෙන් පෙළෙන නිර්ධන පංතික තරුණ පරපුf්ර ජීවිතවල ඛේදවාචකය ප්‍රස්තුත කොට ගනිමින් 1969 දී නිර්මාණය වූවකි. 1970 දී පැවැති තුන්වැනි විචාරක සම්මාන උළෙලේදී එයට විශේෂ ගෞරව සම්මාන සහතිකයක් පිරිනැමුණු අතර රැකීරක්ෂා වියුක්තිය පදනම් කර කරගෙන මෙරට තරුණ පරපුර මුහුණදෙන අසහනය අවබෝධයකින් යුක්තව ග්‍රහණය කොට ගත් චිත්‍රපටයක් ලෙස විචාරකයන්ගේ සම්භාවනාවට පාත්‍ර විය.
සිරකඳවුර සහ ෂෙල්ටන් හා කාන්ති යන චිත්‍රපට ද්ත්වය 1983 ජාතිවාදී කොළ කෝලහාල සමයේ විජය චිත්‍රාගාරයේ ඇතිවූ ගින්නට හසුවී විනාශ මුඛයට පත් විය.
ගීතා කුමාරසිංහ නිෂ්පාදනය කළපතිරාජ අධ්‍යක්ෂණය කළ වාසුළි චිත්‍රපටය රැඟුම් පාලක මණ්ඩලයේ අනුමැතිය ලබා ඇති අතර මේ වනතුරු මහජන ප්‍රදර්ශනය සඳහා නිදහස් කොට ඇත.
“මතුයම් දවස” 2001 වසරේදී තිරගත වූ ධර්මසේන පතිරාජ දැනට අධ්‍යක්ෂණය කොට ඇති අවසන් චිත්‍ර චිත්‍රපට්ය යි.
ධර්මසේන පතිරාජ සිය දේශ දේශපාලන සිනමා භාවිතය නිපදවන නංවන්නේ සොල්දාදු උන්නැහේ චිත්‍රපටය නිමැවීමේ. සොල්දාදු උන්නැහැ චිත්‍රපටය නිර්මාණය කිරීමෙන් පමණක් වුවද පතිරාජ ලාංකික සිනමාවේ ස්ථාපිත වනු නොඅනුමානය. එය ඔහුගේ අනන්‍යතාවය කේන්ද්‍රස්ථානයයි. සොල්දාදු උන්නැහේ චිත්‍රපට්යෙන් ප්‍රධාන වශයෙන් ම සාකච්ඡා කෙරෙන්නේ ජනතා පරමාධිපත්‍ය හා නිදහස පිළිබඳ සංඛකල්පයන්ය. ස්කන්ධ ප්‍රවාහයක් ලෙස පතිරාජගේ චිත්‍රපට වලින් ගණිත වල තාරුණ්‍ය ඉහවහා යන “පාර දිගේ” චිත්‍රපටයෙන් ළමා නගරයේ පදනම් කර කරගත් නවීන තරුණයා මුහුණ දෙන අභියෝග ඉන් පිළිබිඹු කෙරෙන ආකාරයකට පාරදිගේ යනු අහස් ගව්වේ දිගුවකි. අහස් ගව්ව චිත්‍රපටයේ තේමාව පිළිබඳ පතිරාජ දක්වා ඇති අදහස් වලින් ඔහු වෙත වූ දේශපාලනික උවමනාව තහවුරු වේ.
පතිරාජ චිත්‍ර චිත්‍රපට වවලට විෂය කොට ගන්නේ පවතින ජීවිතයයි. විශ්වවිද්‍යාලයෙන් නික්මී රැකියාවක් සොයාගැනීමට කොළඹට පැමිණ සම්මුඛ පරීක්ෂණ ගණනාවකට මුහුණ දීමෙන් ලද අත්දැකීම් ඔහුගේ ප්‍රථම කෙටි චිත්‍රපටය වන “සතුරෝ” හී ඇතුළත්ය. කොළඹ නගරයේ ජීවත් වෙද්දි ආශ්‍රය කළ නන්නත්තාරයේ යන තරුණ කොටසේ එක් අයකු වන කුණු ට්‍රැක්ටරයක රියදුරකු වූ චන්දරේ ඇසුරෙන් “අහස් ගව්වේ” මහතුන්ගේ චරිතය ගොඩනැගී තිබීම මේ බවට ප්‍රබල සාක්ෂියක් සපයයි.
පතිරාජ බිහි කළ විකල්ප සිනමා රීතිය ශ්‍රී ලාංකික චිත්‍රපටකරුවන්ගේ ගමන්මග සෘජු මග සෘජුකෝනී ය ව වෙනස් කළ ලෝක දේශපාලන සිනමා ප්‍රවාහයේ ආභාෂය ලැබූවකි. මේ සඳහා අධිරාජයා මහත් පිටුබලයක් වන්නේ න්‍යායාත්මකව ප්‍රතිවාදය හදාරා එම දේශපාලන මූල බීජ කේන්ද්‍රගතව තබාගෙන නිර්මාණකරණයේ යෙදීම විය හැකිය. ළමා වියේ සිටම පතිරාජ් වාමාංශික දේශපාලනය ස්පර්ශ කළේය.
No comments:
Post a Comment